ผมว่ามีประโยชน์นะ ว่างๆก็ลองอ่านดู ยาวนิ๊สสสส
โพสต์แล้ว: เสาร์ ส.ค. 12, 2006 1:45 pm
ย้อนมองตน
โดย พระไพศาล วิสาโล
เช้านี้อากาศกำลังดี ไม่มีทีท่าว่าฝนจะตก แถมเป็นวันหยุดเสียด้วย คุณจึงนั่งรถไปสวนจตุจักร ตั้งใจจะหาซื้อต้นไม้มาประดับบ้าน
คุณออกจากบ้านตั้งแต่เช้า กะว่าจะได้เดินเลือกของได้สบายๆ ไม่ต้องเบียดเสียดยัดเยียดกับผู้คน แต่เพียงแค่ก้าวแรกที่ขึ้นรถเมล์ คุณก็ต้องเจอกับผู้คนที่แน่นขนัดเต็มรถ ใช่แต่เท่านั้นรถราบนท้องถนนก็แสนติดค้างอยู่บนถนนทีละนานๆ ผ่านไปชั่วโมงกว่าแล้ว แต่ก็ยังไม่ถึงที่หมายสักที มองไปรอบตัวมีแต่ผู้คนและรถราเต็มไปหมด เห็นแล้วก็ส่ายหัวขุ่นเคืองเต็มที่ อดแค่นในใจไม่ได้ว่า
"ช่างเดินทางกันเสียจริง(โว้ย) วันอาทิตย์ทำไมถึงไม่อยู่บ้านกันเสียบ้าง มีธุระอะไรกันนักกันหนา ถึงแห่กันออกมาตั้งแต่เช้า"
นึกอยากตวาดเช่นนี้กับทุกคนเสียเหลือเกิน แต่จะมีสักครั้งไหมที่คุณกลับมาถามตัวเองว่า แล้วตัวฉันล่ะมาทำอะไรอยู่บนถนนนี้ ทำไมถึงไม่อยู่บ้านบ้างเล่า เวลาไม่สบอารมณ์ เรามักมองออกไปนอกตัว เพื่อหาตัวการ แต่กลับลืมมองตัวเอง ด้วยเหตุนี้คนอื่นจึงเป็นฝ่ายผิดอยู่ร่ำไป เขาอาจจะเป็นตัวการก็ได้ แต่เราเองล่ะ ไม่มีส่วนผิดบ้างเลยหรือ
เมื่อใดที่เราหันมาถามตัวเองว่า ทำไมถึงไม่อยู่บ้านในวันอาทิตย์ เพราะเหตุใดจึงออกจากบ้านแต่เช้า เราก็จะพบว่า เราเองก็ไม่ต่างจากคนอื่น และคนอื่นก็ไม่ได้ทำอะไรต่างจากเรา ถึงตอนนี้ที่เคยคิดจะก่นด่าเขาก็คงต้องเลิก สาเหตุที่ต้องเลิกนั้น อาจจะเพราะว่า ขืนด่าเขาก็เท่ากับด่าตัวเองด้วย แต่บางครั้งเราเลิกก็เพราะเข้าใจคนอื่นได้มากขึ้นว่าเขาเองก็คงมีธุระจำเป็นที่จะต้องมาเจอรถติดเช่นเดียวกับเรา เกิดเป็นความสงสารขึ้นมา ความเห็นใจสงสารนั้นก็คือความกรุณา เมื่อกรุณาเกิดขึ้นในใจ ความขุ่นเคืองก็หาที่อยู่ไม่ได้ เมื่อความขุ่นเคืองหายไปความสุขใจเย็นใจก็ตามมาทันที
ในทางตรงข้าม ถ้าเราคอยสอดส่ายหาตัวการว่า ใครทำให้ฉันทุกข์ ใครทำให้งานของฉันล้มเหลว สิ่งที่จะติดตามมาก็คือความร้อนใจ ขุ่นเคืองใจ และมองหน้าใครไม่สนิท เพราะเห็นเขาผู้ผิดอยู่ตลอดเวลา จะไม่ดีกว่าหรือ แทนที่คอยจะถามว่า ใคร...ใคร... เราเปลี่ยนคำถามเสียใหม่ว่า ทำไม งานของฉันจึงไม่สำเร็จ และถ้าเราไม่เข้าข้างตัวเองจนเกินไป หากใจกว้างสักนิด ก็ลองย้อนมาสำรวจตัวเองว่า เรามีส่วนสร้างปัญหาดังกล่าวให้แก่ตัวเองหรือไม่ บางทีเราจะเข้าใจตัวเองได้ชัดขึ้น ความเข้าใจนี้ก็คือตัวปัญญานั่นเอง
ผู้มีปัญญา ใฝ่รู้ใฝ่ศึกษา เวลามีอะไรกระจิตใจของตนเองจะไม่โต้ตอบออกไปในทันที ไม่ว่าจะเป็นการเพ่งโทษผู้อื่น หรือด่าว่าทำร้ายเขาจะโดยวจีกรรมหรือกายกรรมก็แล้วแต่ หากแต่จะกลับมาถามตนเองว่า ทำไมถึงโกรธ เราหงุดหงิดเพราะเขาเก่งกว่าเรา เด่นกว่าเราใช่ไหม หากเราไม่พอใจในถ้อยคำของเขา แทนที่เราจะใช้คารมสวนกลับให้เจ็บแสบ จะดีกว่าไหม หากเราจะย้อนมามองตนว่าเราเป็นอย่างที่เขาว่าหรือเปล่า
คงไม่ง่ายดอกที่เราจะหันเหใจให้กลับมาดูที่ตัวเอง แทนที่จะพุ่งออกไปข้างนอก โดยเฉพาะเวลามีเรื่องไม่สบอารมณ์เกิดขึ้นกับตน แต่ถ้าไม่ตะล่อมใจให้รู้จักใช้ประโยชน์จากสิ่งที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า ใจของเราก็มีแต่จะเปิดช่องให้ความทุกข์เข้ามาอาละวาดอยู่เรื่อยไป สุขหรือทุกข์ รักหรือชัง ดีใจหรือเศร้าหมอง พลุ่งพล่านหรือซึมเซา ล้วนแต่เป็นคุณแก่เราหากรู้จักมอง รู้จักพิจารณา อย่างน้อยก็พยายามหาให้พบว่ามันมีสาเหตุจากอะไร ไม่มีอะไรที่จะช่วยให้เรารู้จักตัวเองได้ดีเท่าวิธีนี้อีกแล้ว
ผลพลอยได้อย่างสำคัญอีกประการหนึ่งซึ่งจะมองข้ามไปไม่ได้ก็คือ เวลาน้อมจิตมาพิจารณาตนแล้ว จิตก็ไม่ว่างพอที่จะคว้าความโกรธความขุ่นเคือง หรือความเซ็งเข้ามาใส่ตัว ก็จิตนั้นท่านเปรียบเหมือนลิงมิใช่หรือ แม้มันจะมีสองมือ แต่มันก็สนใจได้เฉพาะแต่เรื่องเดียว หากหาของให้มันเล่น มันก็ไม่สนใจจะก่อเรื่องก่อราวที่ไหนได้อีก
จิตใจของเราจะกลายเป็นโรงละครน้อยๆ เลยทีเดียว หากเรารู้จักมองตน เราจะเห็นตัวร้ายขี้อิจฉา พระเอกใจบุญ นางเอกเจ้าแง่แสนงอน และนักเลงจอมเจ้าชู้ เราจะสวมบทไหน เวลาไหนก็เห็นได้ถนัดถนี่ไม่ต้องมีอะไรมาปิดบังอำพราง หรือคอยชักใยอยู่เบื้องหลังอีกต่อไป เห็นแล้วบางทีก็อดสมเพชตัวเองไม่ได้ แต่ละครโรงนี้ จะมีจำเพาะเรื่องหมองหม่นก็หาไม่ เรื่องขันชวนหัวเราะก็มีเหมือนกัน โดยเฉพาะเวลาทำอะไรเปิ่นๆ โดยไม่มีใครเห็น
โดยนัยนี้ ชีวิตจะไม่น่าเบื่ออีกต่อไป เพราะกลายเป็นละครหลากรสชาติ ส่วนละครเรื่องประโลมโลกที่เน้นแต่ความบันเทิง จนได้สมญานามว่า "น้ำเน่า" ก็จะกลับกลายเป็นเรื่องน่าศึกษาและเต็มไปด้วยบทเรียนชีวิต เวลาเรารู้สึกไม่ได้ดังใจที่ "ดาวพระศุกร์" หูเบา ไม่รู้จักเข็ดหลาบเสียทีกับเล่ห์กลและลมปากของ "มาหยารัศมี" นั้น เราจะได้คติสอนใจเป็นอย่างดี หากย้อนมาดูตัวเองว่า บ่อยครั้งเพียงใดที่เราหลงเชื่อถ้อยคำของผู้อื่น โดยไม่สอบถามเรื่องราวให้แน่ชัดจากผู้อื่นที่ถูกพาดพิง ถ้าหากเรา "ปากหนัก" คือรู้จักสอบถามหาข้อเท็จจริงเสียบ้างชีวิตก็ยากจะพลาดพลั้ง อย่างน้อยก็คงไม่เกิดปัญหาอย่างที่ "คุณภาค" และนางเอกสาวต้องประสบจนทำให้ผู้ชมใจหายคว่ำไปหลายครั้ง
เรามีอายตนะรับรู้โลกภายนอกถึง ๕ อย่าง คือ ตาหู จมูก ลิ้น และกาย ขอให้เก็บอายตนะอย่างที่ ๖ ไว้สำหรับรับรู้โลกภายในบ้างเถิด ชีวิตจะขาดสมดุลอย่างยิ่งหากเราทุ่มเทอายตนะทั้งหมดที่มีไปกับเรื่องราวข้างนอกเสียหมด จนไม่ม่อะไรเหลือไว้สำหรับเรื่องด้านในเลย ถ้าเรารู้จักเผื่อจิตเผื่อใจไว้มองตนบ้าง ตา หู จมูก ลิ้นและกาย ก็มีแต่จะนำความผาสุกมาให้แก่ชีวิต ไม่หาเรื่องเดือดร้อนมาใส่ตัวอย่างทีมักเป็นๆ กัน
การใฝ่พิจารณาตนไม่ใช่เป็นเรื่องของนักบวชผู้หลีกเร้นในป่าเขาเท่านั้น ชีวิตในเมืองซึ่งมากด้วยกิจธุระก็ต้องการศิลปะชนิดนี้เหมือนกัน ไม่ว่าจะในบ้านหรือในที่ทำงาน ก็สามารถเป็นสถานบ่มเพาะปัญญาและเจริญเมตตาให้แก่เราได้ทั้งสิ้นแม้แต่บนท้องถนนอันพลุกพล่าน หากเราเกิดจะหงุดหงิดขึ้นมาขณะขับรถ เนื่องจากต้องคอยชะลอความเร็วให้คนข้ามถนน แทนที่จะต่อว่าในใจว่า ทำไมถึงมาข้ามเอาตอนที่เรากำลังจะขับรถผ่าน ทำไมถึงเดินช้าเหลือเกินไม่รู้หรือว่าคนขับรถทุกคนก็ต้องรีบทั้งนั้น ทำไมไม่รอให้ถนนว่างเสียก่อนแล้วจึงค่อยเดิน คุณเองก็ไม่รีบร้อนอยู่แล้วไม่ใช่หรือไม่งั้นคงไม่มาเดินแบบนี้หรอก ฯลฯ
แต่หากเราลองมานึกถึงความรู้สึกของตนเองเวลาเป็นฝ่ายเดินถนนบ้าง บางทีใจเราอาจสงบลงได้ เพราะเวลาเราข้ามถนน เราก็คงอดนึกไม่ได้ว่า คนขับรถต่างหากที่ควรจะเอื้อเฟื้อคนข้ามถนน เพราะเราไปไหนมาไหนก็ช้าอยู่แล้ว ขืนต้องมารอให้ถนนว่างเสียก่อนก็จะยิ่งช้าเข้าไปใหญ่ คุณเองก็มีรถช่วยทำเวลาอยู่แล้ว จะเร่งรีบกันไปถึงไหนเล่า ฯลฯ
ถ้าเราเห็นตน เราจะรู้จักตน และถ้าเรารู้จักตน เราก็จะรักผู้อื่นและเมื่อเรารักผู้อื่น ก็เท่ากับเป็นการรักตนไปในตัวด้วย เพราะไม่มีอะไรที่จะทำใจให้เป็นสุขเท่ากับการรักและเข้าใจผู้อื่น
โดย พระไพศาล วิสาโล
เช้านี้อากาศกำลังดี ไม่มีทีท่าว่าฝนจะตก แถมเป็นวันหยุดเสียด้วย คุณจึงนั่งรถไปสวนจตุจักร ตั้งใจจะหาซื้อต้นไม้มาประดับบ้าน
คุณออกจากบ้านตั้งแต่เช้า กะว่าจะได้เดินเลือกของได้สบายๆ ไม่ต้องเบียดเสียดยัดเยียดกับผู้คน แต่เพียงแค่ก้าวแรกที่ขึ้นรถเมล์ คุณก็ต้องเจอกับผู้คนที่แน่นขนัดเต็มรถ ใช่แต่เท่านั้นรถราบนท้องถนนก็แสนติดค้างอยู่บนถนนทีละนานๆ ผ่านไปชั่วโมงกว่าแล้ว แต่ก็ยังไม่ถึงที่หมายสักที มองไปรอบตัวมีแต่ผู้คนและรถราเต็มไปหมด เห็นแล้วก็ส่ายหัวขุ่นเคืองเต็มที่ อดแค่นในใจไม่ได้ว่า
"ช่างเดินทางกันเสียจริง(โว้ย) วันอาทิตย์ทำไมถึงไม่อยู่บ้านกันเสียบ้าง มีธุระอะไรกันนักกันหนา ถึงแห่กันออกมาตั้งแต่เช้า"
นึกอยากตวาดเช่นนี้กับทุกคนเสียเหลือเกิน แต่จะมีสักครั้งไหมที่คุณกลับมาถามตัวเองว่า แล้วตัวฉันล่ะมาทำอะไรอยู่บนถนนนี้ ทำไมถึงไม่อยู่บ้านบ้างเล่า เวลาไม่สบอารมณ์ เรามักมองออกไปนอกตัว เพื่อหาตัวการ แต่กลับลืมมองตัวเอง ด้วยเหตุนี้คนอื่นจึงเป็นฝ่ายผิดอยู่ร่ำไป เขาอาจจะเป็นตัวการก็ได้ แต่เราเองล่ะ ไม่มีส่วนผิดบ้างเลยหรือ
เมื่อใดที่เราหันมาถามตัวเองว่า ทำไมถึงไม่อยู่บ้านในวันอาทิตย์ เพราะเหตุใดจึงออกจากบ้านแต่เช้า เราก็จะพบว่า เราเองก็ไม่ต่างจากคนอื่น และคนอื่นก็ไม่ได้ทำอะไรต่างจากเรา ถึงตอนนี้ที่เคยคิดจะก่นด่าเขาก็คงต้องเลิก สาเหตุที่ต้องเลิกนั้น อาจจะเพราะว่า ขืนด่าเขาก็เท่ากับด่าตัวเองด้วย แต่บางครั้งเราเลิกก็เพราะเข้าใจคนอื่นได้มากขึ้นว่าเขาเองก็คงมีธุระจำเป็นที่จะต้องมาเจอรถติดเช่นเดียวกับเรา เกิดเป็นความสงสารขึ้นมา ความเห็นใจสงสารนั้นก็คือความกรุณา เมื่อกรุณาเกิดขึ้นในใจ ความขุ่นเคืองก็หาที่อยู่ไม่ได้ เมื่อความขุ่นเคืองหายไปความสุขใจเย็นใจก็ตามมาทันที
ในทางตรงข้าม ถ้าเราคอยสอดส่ายหาตัวการว่า ใครทำให้ฉันทุกข์ ใครทำให้งานของฉันล้มเหลว สิ่งที่จะติดตามมาก็คือความร้อนใจ ขุ่นเคืองใจ และมองหน้าใครไม่สนิท เพราะเห็นเขาผู้ผิดอยู่ตลอดเวลา จะไม่ดีกว่าหรือ แทนที่คอยจะถามว่า ใคร...ใคร... เราเปลี่ยนคำถามเสียใหม่ว่า ทำไม งานของฉันจึงไม่สำเร็จ และถ้าเราไม่เข้าข้างตัวเองจนเกินไป หากใจกว้างสักนิด ก็ลองย้อนมาสำรวจตัวเองว่า เรามีส่วนสร้างปัญหาดังกล่าวให้แก่ตัวเองหรือไม่ บางทีเราจะเข้าใจตัวเองได้ชัดขึ้น ความเข้าใจนี้ก็คือตัวปัญญานั่นเอง
ผู้มีปัญญา ใฝ่รู้ใฝ่ศึกษา เวลามีอะไรกระจิตใจของตนเองจะไม่โต้ตอบออกไปในทันที ไม่ว่าจะเป็นการเพ่งโทษผู้อื่น หรือด่าว่าทำร้ายเขาจะโดยวจีกรรมหรือกายกรรมก็แล้วแต่ หากแต่จะกลับมาถามตนเองว่า ทำไมถึงโกรธ เราหงุดหงิดเพราะเขาเก่งกว่าเรา เด่นกว่าเราใช่ไหม หากเราไม่พอใจในถ้อยคำของเขา แทนที่เราจะใช้คารมสวนกลับให้เจ็บแสบ จะดีกว่าไหม หากเราจะย้อนมามองตนว่าเราเป็นอย่างที่เขาว่าหรือเปล่า
คงไม่ง่ายดอกที่เราจะหันเหใจให้กลับมาดูที่ตัวเอง แทนที่จะพุ่งออกไปข้างนอก โดยเฉพาะเวลามีเรื่องไม่สบอารมณ์เกิดขึ้นกับตน แต่ถ้าไม่ตะล่อมใจให้รู้จักใช้ประโยชน์จากสิ่งที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า ใจของเราก็มีแต่จะเปิดช่องให้ความทุกข์เข้ามาอาละวาดอยู่เรื่อยไป สุขหรือทุกข์ รักหรือชัง ดีใจหรือเศร้าหมอง พลุ่งพล่านหรือซึมเซา ล้วนแต่เป็นคุณแก่เราหากรู้จักมอง รู้จักพิจารณา อย่างน้อยก็พยายามหาให้พบว่ามันมีสาเหตุจากอะไร ไม่มีอะไรที่จะช่วยให้เรารู้จักตัวเองได้ดีเท่าวิธีนี้อีกแล้ว
ผลพลอยได้อย่างสำคัญอีกประการหนึ่งซึ่งจะมองข้ามไปไม่ได้ก็คือ เวลาน้อมจิตมาพิจารณาตนแล้ว จิตก็ไม่ว่างพอที่จะคว้าความโกรธความขุ่นเคือง หรือความเซ็งเข้ามาใส่ตัว ก็จิตนั้นท่านเปรียบเหมือนลิงมิใช่หรือ แม้มันจะมีสองมือ แต่มันก็สนใจได้เฉพาะแต่เรื่องเดียว หากหาของให้มันเล่น มันก็ไม่สนใจจะก่อเรื่องก่อราวที่ไหนได้อีก
จิตใจของเราจะกลายเป็นโรงละครน้อยๆ เลยทีเดียว หากเรารู้จักมองตน เราจะเห็นตัวร้ายขี้อิจฉา พระเอกใจบุญ นางเอกเจ้าแง่แสนงอน และนักเลงจอมเจ้าชู้ เราจะสวมบทไหน เวลาไหนก็เห็นได้ถนัดถนี่ไม่ต้องมีอะไรมาปิดบังอำพราง หรือคอยชักใยอยู่เบื้องหลังอีกต่อไป เห็นแล้วบางทีก็อดสมเพชตัวเองไม่ได้ แต่ละครโรงนี้ จะมีจำเพาะเรื่องหมองหม่นก็หาไม่ เรื่องขันชวนหัวเราะก็มีเหมือนกัน โดยเฉพาะเวลาทำอะไรเปิ่นๆ โดยไม่มีใครเห็น
โดยนัยนี้ ชีวิตจะไม่น่าเบื่ออีกต่อไป เพราะกลายเป็นละครหลากรสชาติ ส่วนละครเรื่องประโลมโลกที่เน้นแต่ความบันเทิง จนได้สมญานามว่า "น้ำเน่า" ก็จะกลับกลายเป็นเรื่องน่าศึกษาและเต็มไปด้วยบทเรียนชีวิต เวลาเรารู้สึกไม่ได้ดังใจที่ "ดาวพระศุกร์" หูเบา ไม่รู้จักเข็ดหลาบเสียทีกับเล่ห์กลและลมปากของ "มาหยารัศมี" นั้น เราจะได้คติสอนใจเป็นอย่างดี หากย้อนมาดูตัวเองว่า บ่อยครั้งเพียงใดที่เราหลงเชื่อถ้อยคำของผู้อื่น โดยไม่สอบถามเรื่องราวให้แน่ชัดจากผู้อื่นที่ถูกพาดพิง ถ้าหากเรา "ปากหนัก" คือรู้จักสอบถามหาข้อเท็จจริงเสียบ้างชีวิตก็ยากจะพลาดพลั้ง อย่างน้อยก็คงไม่เกิดปัญหาอย่างที่ "คุณภาค" และนางเอกสาวต้องประสบจนทำให้ผู้ชมใจหายคว่ำไปหลายครั้ง
เรามีอายตนะรับรู้โลกภายนอกถึง ๕ อย่าง คือ ตาหู จมูก ลิ้น และกาย ขอให้เก็บอายตนะอย่างที่ ๖ ไว้สำหรับรับรู้โลกภายในบ้างเถิด ชีวิตจะขาดสมดุลอย่างยิ่งหากเราทุ่มเทอายตนะทั้งหมดที่มีไปกับเรื่องราวข้างนอกเสียหมด จนไม่ม่อะไรเหลือไว้สำหรับเรื่องด้านในเลย ถ้าเรารู้จักเผื่อจิตเผื่อใจไว้มองตนบ้าง ตา หู จมูก ลิ้นและกาย ก็มีแต่จะนำความผาสุกมาให้แก่ชีวิต ไม่หาเรื่องเดือดร้อนมาใส่ตัวอย่างทีมักเป็นๆ กัน
การใฝ่พิจารณาตนไม่ใช่เป็นเรื่องของนักบวชผู้หลีกเร้นในป่าเขาเท่านั้น ชีวิตในเมืองซึ่งมากด้วยกิจธุระก็ต้องการศิลปะชนิดนี้เหมือนกัน ไม่ว่าจะในบ้านหรือในที่ทำงาน ก็สามารถเป็นสถานบ่มเพาะปัญญาและเจริญเมตตาให้แก่เราได้ทั้งสิ้นแม้แต่บนท้องถนนอันพลุกพล่าน หากเราเกิดจะหงุดหงิดขึ้นมาขณะขับรถ เนื่องจากต้องคอยชะลอความเร็วให้คนข้ามถนน แทนที่จะต่อว่าในใจว่า ทำไมถึงมาข้ามเอาตอนที่เรากำลังจะขับรถผ่าน ทำไมถึงเดินช้าเหลือเกินไม่รู้หรือว่าคนขับรถทุกคนก็ต้องรีบทั้งนั้น ทำไมไม่รอให้ถนนว่างเสียก่อนแล้วจึงค่อยเดิน คุณเองก็ไม่รีบร้อนอยู่แล้วไม่ใช่หรือไม่งั้นคงไม่มาเดินแบบนี้หรอก ฯลฯ
แต่หากเราลองมานึกถึงความรู้สึกของตนเองเวลาเป็นฝ่ายเดินถนนบ้าง บางทีใจเราอาจสงบลงได้ เพราะเวลาเราข้ามถนน เราก็คงอดนึกไม่ได้ว่า คนขับรถต่างหากที่ควรจะเอื้อเฟื้อคนข้ามถนน เพราะเราไปไหนมาไหนก็ช้าอยู่แล้ว ขืนต้องมารอให้ถนนว่างเสียก่อนก็จะยิ่งช้าเข้าไปใหญ่ คุณเองก็มีรถช่วยทำเวลาอยู่แล้ว จะเร่งรีบกันไปถึงไหนเล่า ฯลฯ
ถ้าเราเห็นตน เราจะรู้จักตน และถ้าเรารู้จักตน เราก็จะรักผู้อื่นและเมื่อเรารักผู้อื่น ก็เท่ากับเป็นการรักตนไปในตัวด้วย เพราะไม่มีอะไรที่จะทำใจให้เป็นสุขเท่ากับการรักและเข้าใจผู้อื่น
ตอนนี้เฮียสนใจ คู่สร้างคู่สม สู่ชีวิตการครองเรือน กับ The wedding อยู่อ่ะดิ เฮ้อ.....แทนที่จะเชียร์แนวคริสต์นิแม่คุ๊ณ
จ้า.... แต่ของเราก็มีไง เลยอยากเชียร์ของตัวเองก่อนๆ ที่จะขยายไปที่อื่นอ่ะ ว่าแต่ว่าเฮียคงไม่สนหนังสือพวกนี้แล้วมั๊ง ตอนนี้คงอ่านบ้านและสวน ตบแต่งภายในอะไร ประมาณนี้อ่ะ 