พระบรมราโชวาท พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เกี่ยวกับศาสนา
ในโอกาศที่สถาบันและองค์การที่เกี่ยวกับศาสนาเข้าเฝ้าฯถวายพระพรชัยมงคล และทูลเกล้าฯถวายสิ่งของเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาผกาภิรมย์ วันพุธที่ 4 ธันวาคม 2511
ที่ท่านทั้งหลายผู้เป็นผู้แทนขององค์การสมาคมและศาสนาต่างๆ หลายศาสนาพากันมาให้พรวันเกิดพร้อมกัน ณ ที่นี้เป็นเครื่องแสดงความสามัคคีระหว่างคนไทยผู้ที่อยู่ในเมืองไทย แม้จะถือศาสนาต่างๆ กันก็มีสมานฉันท์ที่จะมารวมกันโดยพร้อมเพรียงได้ นับว่าเป็นการดีมาก และเป็นการแสดงให้เห็นว่าเมืองไทยนี้เรามีเสรีภาพในทางความคิดอย่างเต็มที่
เมื่อมีเสรีภาพและทางความนับถือเต็มที่เช่นนี้ เราจึงจะต้องรักษาไว้ด้วยความหวงแหนอย่างที่สุด
ศาสนานั้น จะเป็นศาสนาใดก็ตาม ย่อมมีจุดประสงค์หลายอย่างหลายชั้น ชั้นสูงเรียกว่าชั้นปรมัตถ์ หมายถึงหลักของศาสนาที่เป็นปรัชญา และโดยมากปรัชญานั้นก็เป็นความคิดความเชื่อของบุคคลแต่ละบุคคลว่า
โลกนี้มาอย่างไรและจะไปอย่างไร จะมีความสุขสุดยอดอย่างไร แต่ละศาสนามีวิธีการปฏิบัติต่างๆ กัน ซึ่งสรุปแล้วก็คือวิธีหาความสุข ความร่มเย็นให้แก่ตัว การขึ้นสวรรค์หรือการสำเร็จก็คือการบรรลุความสุขสุดยอดนั่นเอง แต่ในการดำเนินถึงขั้นสูงสุดยังมีขั้นอื่นๆ ซึ่งสำคัญมากอยู่ระหว่างทาง ได้แก่ความสุขของส่วนรวม ของสังคม รวมทั้งการปกครองประเทศ การปกครองส่วนรวมและการปกครองส่วนตัวในชีวิตธรรมดาๆ ทุกวันๆ ซึ่งก็เป็นส่วนหนึ่งของศาสนาเหมือนกัน ไม่ใช่ว่าจะไปหาความสุขสุดยอดกันขึ้นสวรรค์กันท่าเดียว
เราจะต้องพยายามให้ทุกๆ วันของเรานี้ใกล้สวรรค์เข้าทุกทีด้วย
การที่จะหาความสุขหรือหาความเรียบร้อยประจำวันนี้สำคัญอยู่หลายทางและก็มีอยู่หลายอย่าง เช่นเรื่องการศึกษาของเยาวชน เรื่องการศึกษาวิทยาการทางโลก เพื่อให้มีความรู้ความสามารถ มีความก้าวหน้าและสามารถที่จะมีชีวิตอยู่ ความรู้นี้หมายถึงทางวัตถุ เพราะว่าคนเราก็ต้องการที่จะมีวิชาความรู้เพื่อที่จะทำมาหาเลี้ยงชีพตัวเองเป็นสำคัญ ในเวลาเดียวกันความรู้ทางวัตถุนั้นก็จะต้องประสานด้วยความรู้ทางจิตใจ หมายถึงวิธีที่จะคุ้มกันป้องกันร่างกายของตัวคือวัตถุ ต่อสิ่งที่ไม่เป็นวัตถุ ต่อนามธรรมที่เป็นจิตใจคือความโลภ ความโกรธ ความหลง ความกระหายอำนาจก็เป็นสิ่งที่ยากที่จะควบคุม เราจะต้องสอนทั้งสองอย่าง สอนวิทยาการเพื่อให้ทำมาหาเลี้ยงชีพ นี่หมายความว่ามีอาชีพ มีความรู้ทางวัตถุ และต้องรู้จักควบคุมจิตใจ ควบคุมสติของตัวให้สามารถใช้ความรู้ทางวัตถุนี้เพื่อประโยชน์ของตัวเองประโยชน์ของตัวเองนี้ก็อยู่ที่ประโยชน์ของสังคมด้วย เพราะเราอยู่ในสังคม ถ้าไม่รู้จักควบคุมความรู้ที่มีในทางวัตถุก็อาจเกิดความเดือดร้อนต่อผู้อื่น ในที่สุดก็เป็นความเดือดร้อนต่อตนเอง จึงอยากขอร้องให้ทุกคนที่เกี่ยวข้องกับศาสนาได้ทำหน้าที่ของตนทุกชั้น
หมายถึงว่าผู้ที่ศึกษาพระศาสนาใดๆ อย่างสูงชั้นปรัชญา ชั้นปรมัตถ์ ก็อย่าลืมว่าศีลก็มี ศีลนี้ก็หมายความว่า เป็นกฎเกณฑ์หรือกฎปฏิบัติในสังคม ศีลไม่ใช่สิ่งที่สูงส่งแท้ๆ คือถ้าพูดถึงทางศาสนาก็เป็นขั้นต้น มีศีลก็หมายถึงว่าสามารถที่จะมีชีวิตอยู่โดยไม่เบียดเบียนผู้อื่น แล้วก็ไม่เบียดเบียนตัวเอง จึงต้องขอร้องให้ทุกคนค้นคว้าในทางศาสนาของแต่ละคน อย่างสูงคือหมายความว่าในชั้นปรมัตถ์ด้วย ในชั้นศีลด้วย ในเวลาเดียวกันถ้าไม่ค้นคว้าหรือปฏิบัติในชั้นศีลในชั้นสังคม ใครจะสามารถค้นคว้าในทางชั้นสูง เพราะว่าถ้าไม่มีความสงบ ไม่มีความเรียบร้อยในสังคมแล้ว ผู้ที่จะปฏิบัติกิจขั้นสูงก็ไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ นอกจากจะออกไปเป็นฤษีอยู่บนยอดภูเขา แต่ว่าการที่ขึ้นไปอยู่บนยอดภูเขานั้นก็อาจได้ประโยชน์แก่ตัวเองเท่านั้นไม่ได้ประโยชน์เต็มที่ เพราะไม่ได้ช่วยให้ส่วนรวมดีขึ้น เป็นการขึ้นภูเขาอยู่คนเดียว เราจะต้องร่วมกันขึ้นภูเขาให้ถึงยอดด้วยกันทุกศาสนาถือว่าการที่ขึ้นถึงยอดด้วยกันนั้นเป็นบุญที่สูงที่สุด หมายความว่าการที่เราจะช่วยซึ่งกันและกันให้บรรลุถึงความดีพร้อมกันนั้นเป็นบุญที่สูงที่สุด ทุกศาสนาถือเช่นนั้น แต่ระหว่างทางนั้นต้องระวังไม่ให้มีการขัดแย้งกัน เพราะว่าศาสนาต่างกันอาจมีแนวทางต่างกัน
อย่าให้ความแตกต่างในแนวทางนี้มาทำให้เกิดเป็นอุปสรรค เพราะว่าอุปสรรคในการทะเลาะเบาะแว้งระหว่างศาสนาว่าด้วยวิธีการนั้น บางทีก็พูดกันได้ว่าเป็นการดึงลงนรก แต่ละศาสนาก็สอนให้เมตตาต่อผู้อื่น ให้เคารพความคิดของผู้อื่น ไม่ใช่บังคับ ไม่ใช่ข่มขู่
จึงพูดได้ว่าดีใจที่ได้พบท่านทั้งหลายที่สนใจที่จะปฏิบัติ ที่จะค้นคว้าในศาสนาต่างๆ และก็ขอให้ทุกท่านได้ค้นคว้าได้สนใจและปฏิบัติอย่างดีที่สุดเพื่อความสงบของสังคม เพื่อความเข้าใจในทางที่ถูกของประชาชนทั่วๆ ไป ผู้ที่เยาว์ในความคิดก็ควรจะได้รับความสนับสนุนและช่วยเหลือจากผู้ที่คิดได้มากกว่า และผู้ที่พยายามหาความสุขอยู่แล้วก็ขออย่าหาความสุขอยู่คนเดียว ให้แบ่งให้ผู้อื่นบ้าง หมายถึงว่าชี้ทางให้แต่ไม่ได้หมายความว่าถ้าชี้ทางแล้วอีกฝ่ายไม่เข้าใจหรือคัดค้านเราจะต้องโกรธ เราจะต้องพยายามอธิบายด้วยเหตุผลที่แน่นแฟ้น คือด้วยความรู้ว่าเมื่อเกิดเหตุแล้วก็จะต้องเกิดผล แล้วก็ผลนั้นจะดีหรือไม่ดีก็แล้วแต่เหตุ ขอให้ท่านได้ปฏิบัติตามที่มีเจตนาที่ดีงามและมีกำลังไม่ท้อถอย เพื่อรักษาความสามัคคี เพื่อรักษาความเป็นอยู่ของเราในประเทศไทย ซึ่งได้ประจักษ์แล้วว่าทุกคนมีสิทธิ์ที่จะคิด มีสิทธิ์ที่จะปฏิบัติ ขอเพียงอย่าให้เบียดเบียนซึ่งกันและกัน
ด้วยเจตนาดีของท่านและโดยกุศลเจตนาทุกอย่างที่ท่านทำและปฏิบัติทางใจ ขอให้เป็นกำลังเป็นพรให้ทุกคนมีสุขภาพอนามัยแข็งแรง มีจิตใจเข้มแข็ง สำเร็จในความคิด สำเร็จในการงานที่ตนทำ โดยเฉพาะเรื่องที่จะให้หลักธรรมะที่ดีที่งามของแต่ละศาสนา ขอให้ประสบชัยชนะ เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม เพื่อที่จะให้ส่วนรวมคือสังคมของคนไทยและประเทศไทยยั่งยืน มีความก้าวหน้ารุ่งเรืองทั้งทางวัตถุทั้งทางจิตใจ ให้ได้ชื่อว่าประเทศไทยนี้เป็นที่อยู่อาศัยที่น่าอยู่ เป็นที่มีชื่อเสียงว่าเป็นประเทศที่รักสงบ และในเวลาเดียวกันก็หวงแหนความเรียบร้อยความสงบนี้ ขอขอบใจอีกครั้งที่ทุกคนมาให้พรในโอกาสวันเกิด ขอให้ทุกคนมีความเจริญรุ่งเรือง
----------------------------------
